بروز رسانی آذر ۹ام, ۱۳۹۹ ۱۲:۴۹ بعد از ظهر
اردیبهشت ۰۴, ۱۳۹۴ admin مقالات 0
روشهای عمده بهره برداری از آب زیرزمینی
اکتشاف و حفر چاه
قنات
عبارتست از یک سوراخ افقی ، با شیب کمی به سمت خارج تا مسافتهای زیاد در دل زمین حفر میشود تا به مسافرت ه آب زیرزمینی رسیده در آن پیشروی نماید. این مسیر افقی اکثرا بوسیله چاههای قائم متعددی به سطح زمین متصل میشود. از این چاهها مصالح حفاری شده به خارج هدایت شده ضمن ایجاد امکان پیشروی سریعتر موادی انجام شود. در کف قنات اکثرا با قرار دادن ناوهها سفالی ، یا مصالح دیگر از نفوذ مجدد آبها ضمن حرکتشان به خارج پیشگیری میشود.
چاه
چاه سوراخ قایمی است که از سطح زمین تا داخل منطقه اشباع آب زیرزمینی حفر میگردد و به تدریج آب زیرزمینی در آن جمع میشود. بیرون آوردن آب از چاه یا بطور مصنوعی و با مصرف از تلمبههای دستی یا موتوری صورت میگیرد. مصرف از آبهای زیرزمینی توسط حفر چاه در تمام نقط جهان متداول است. حفر چاه برای استخراج آب زیرزمینی در رسوبات ناپیوسته بیشتر بهراهنمای ضربهای در سنگها عمدتا بهشیوه زمان ی صورت میگیرد. مصرف از آبهای زیرزمینی بوسیله حفر چاه در تمام نقاط جهان متداول است.
حفر چاه برای استخراج آب زیرزمینی در رسوبات ناپیوسته بیشتر بهروش ضربهای در سنگها عمدتا بهروش زمان ی صورت میگیرد. قطر چاهها بسته به نیاز از ۱۵ سانتی متر به بالا گزینش میشود. در اطراف چاههای اکتشافی اصلی اکثرا چاههایی هم با قطر کمتر حفر میشود که «پیزومتر» نام دارد. از پیزومترها برای اندازه گیری تغییرات سطح استیابی یا پیزومتریک مصرف میشود. برای پیشگیری از ریزش مسدود شدن چاه ، در داخل آن لوله محافظ کار گذاشته میشود. لوله محافظ از سطح زمین تا یکی دو متر زیر سطح استیابی برون منفذ است.
لولههایی که در مقابل سفر ههای آبدار قابل بهره برداری قرار دارند مشبکاند. در زمینهای سست و ریزشی ، همزمان با پیشرفت عملیات حفاری لولهای محافظ به داخل چاه رانده میشود. اکثرا ٌ در فاصله بین لوله محافظ مشبک و دیواره چاه را با شن ریگ پر میکند تا عمل انتقال آب از مسافرت ه آبدار به داخل چاه با سهولت بیشتری صورت گیرد.
در چاههای آبی که بهروش ضربهای حفر شدهاند، به نبودن گل حفاری در داخل چاهها ، عملیات ژیوفیزیکی انجام نمیشود. اجرای چموزیک اری در چاههایی که بهراهنمای زمان ی حفر شدهاند میسر است بوسیله آن میتوان اطلاعات ذیقیمتی از بخشهای آبدار زیر سطح زمین بدست آورد.
پیزومتر
پیزومتر چاهی است به قطر ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر که در داخل آن جدار فلزی یا پلاستیکی به قطر ۵ تا ۱۵ سانتیمتر قرار داده شده است. حفر تجهیز پیزومترها مشابه دیگر چاههاست و از آنها به مخارج کمترشان بیشتر در وهله اکتشاف استفاده میشود. میزان پیزومترها اکثرا ٌ در کنار چاههای اصلی اکثرا ٌ ۲ تا ۵ حلقه است که عموما در جهت کلی جریان آب زیرزمینی منطقه نسبت به چاه قرار میگیرند. فواصل پیزومترها تا چاه اصلی بین ۲۰ تا ۵۰۰ متر است. در مسائل ی پیزومرهای عمیقی را به طور منفرد و جهت نقد وضعیت آب اقطعا لا انجام آزمایش پمپاژ حفر مینمایند.
خصوصیات هیدرودینامیکی سفر ه آب
آب شناسان با نقد روش ورود آب زیرزمینی به چاه ، به روشهای مختلف به ویژه با مصرف از آزمایش پمپاژ و اندازهگیری پایین رفتن سطح آب ، برخي از مهمترین خصوصیات سفر ه آب را تعیین میکنند. این ویژگیها که به ضرایت هیدرودینامیکی سفر ه آب موسوماند اطلاعات ذیقیمتی در مورد آب زیرزمینی بدست میدهند.
مهمترین ضرایب هیدرودینامیکی سفر ه آب عبارتند از :
آبدهی برای : مصرف میزان آبی است که بر اثر قوت ثقل میتواند از لایه آبدار خارج شود.
ضریب ذخیره : رابطه بین پایین رفتن سطح استیابی با برداشت آب از مسافرت ه را معین میکند.
آبدهی مجاز : حداکثر میزان برداشت سالیانه آب را که نتیجه نامطلوب به همراه ندارد، معین میکند.
ضریب نفوذپذیری : توانایی محیط را برای عبور دادن آب معین میسازد.
ضریب قابلیت انتقال : توانایی ستونی به ارتفاع ضخامت سفر ه آب در عوض واحد را در انتقال آب نشان میدهد.
پمپاژ
با شروع پمپاژ استخراج آب از چاه سطح آب زیرزمینی یا پیزومتریک در اطراف چاه به تدریج پایین میرود و فرورفتگی مخروطی شکلی ایجاد میشود. بر تاثیر پایین رفتن سطح آب در اطراف چاه جریان طبیعی آب زیرزمینی تغییر میکند آب اطراف و نقاط دورتر با سرعتی بیشتر به سمت چاه جریان مییابد. گسترش و عمق مخروط افت به دبی مدت وقت پمپاژ و معین ات هیدرودینامیکی سفر ه آب بستگی دارد. با گذشت زمان سرعت گسترش و عمیق شدن مخروط افت كم شدن مییابد. در هر منطقهای از اطراف چاه تحت تاثیر پمپاژ قرار میگیرد، که به آن منطقه یا دایره تاثیر شعاع آن را شعاع تاثیر میگویند.
با تذکر به معین ات هیدرولیکی سفر ه آب میزان دبی آب استخراجی از چاه ، ممکن است بعد از مدتی که از شروع پمپاژ گذشت، سطح پایین رونده آب داخل چاه ثابت شود. در این حالت سطح آب داخل چاه را «سطح دینامیک» میگویند. بر طبق تعریف افت کلی جمله از فاصله قائم بین سطح استیابی اولیه و کف مخروط افت تثبیت شدهاست. در صورتی میتوان از چاه بطور دائم بهره برداری کرد که با توجه به نوع زمین و میزان استخراج آب عمق چاه طوری اتتخاب شود که سطح آب زیرزمینی هیچ وقت از ته چاه پایینتر نرود. گسترش افقی مخروط افت میتواند تا ۱۰ مساوی عمق چاه یابیشتر نیز بشود. ایجاد مخروط افت وسیع میتواند نشست زمین را به همراه داشته باشد.
پمپاژ مرتب آب از یک چاه با دبی ثابت انجام برخي اندازه گیریهای همزمان قادر است اطلاعات ذیقیمتی از وضعیت آب زیرزمینی ضرایب هیدرودینامیکی مسافرت ه آب بدست دهد. سادهترین این اندازه گیریها تعیین میزان آبدهی است، که جمله از میزان آب استخراجی در واحد زمان است. در صورتی که میزان پایین رفتن سطح استیابی را در فواصل زمانی اندازه بگیریم، زمانی خواهد رسید که سطح استیابی نسبتا ثابت میشود. در این حالت میزان آب ورودی به چاه مساوی میزان آب پمپاژ شده است. در اینجا نسبت دبی پمپاژ به افت حاصل از آن ، برآوردی از ظرفیت برای است که معیاری برای مقایسه قدرت آبدهی دو یا چند چاه است. میزان ظرفیت مخصوص وابسته به قابلیت انتقال است.
تست پمپاژ اکثرا در چند وهله انجام میشود و در هر وهله پمپاژ با دبی معین آن اندازه ادامه مییابد تا سطح آب در چاه ثابت شود، پس این عمل با دبی بیشتر تکرار میشود در هر وهله میزان افت کلی تعیین میشود. از این اطلاعات میتوان جهت محاسبه آبدهی مجاز استفاده کرد. در شرایطی که بعد از پاپان پمپاژ سطح استیابی بهجای اول خود باز نگردد. مصرف پمپاژ بیش از میزان است. از مسافرت ه آب باید آن اندازه برداشت نمود که سبب افت دائمی سطح استیابی شود. در غیر این صورت ممکن است مخارج استخراج آب از میزان قابل قبول فراتر برود. ضرایب هیدرودینامیکی ، که اکثرا بوسیله ارزیابی شیوه ورود آب به چاه تست پمپاژ تعیین میشود، کاربردهای بسياري در ارزیابی های اکتشافی آب زیرزمینی نحوه بهره برداری از آن دارد.
مهمترین کاربردهای ضریب هیدرودینامیک
تعیین فاصله مجاز چاهها قناتها از یکدیگر
تعیین تاثیر پمپاژ چاههای مجاور به روی یکدیگر در وقت بهره برداری
برنامهریزی برای بهره برداری از آب چاهها برای مصارف مختلف
تعیین تاثیر ساختهای زمین شناسی بر روی افت آب در چاهها
رسم منحنیهای نیز افت در اطراف چاههای پمپاژ شده
تعیین اندازه کل آبی که زمین میتواند برای مدت چندین سال برای امور مختلف تامین نماید .
تعیین میزان آب نفوذ کرده به داخل زمین
بیلان آب
آخرین وهله در بررسي آبهای زیرزمینی برقراری معادله «بیلان آب» یا تعادل هیدرولوژیکی در حوضه مورد تحقيق است. بیلان آب از مفاهیم مهم در هیدرولوژی است با تعیین مقادیر کمی اجزا آن میتوان تاثیر دخالت آدم را در چرخه طبیعی آب همين طور روش صحیح بهره برداری از منابع آب روشن کرد. برای آنکه منابع آب زیرزمینی به طور نامحدود قابل بهرهبرداری باشد. باید بین تمام آبهای ورودی به حوضه و آبهای خروجی از آن تعادل هیدرولوژیکی وجود داشتهباشد. از یک مسافرت ه میزان معین ی آب میتوان استخراج کرد که آبدهی مجاز نام دارد. «آبدهی مجاز» میزان آبی است که میتوان سالیانه از مسافرت ه آب زیرزمینی برداشت نمود بدون آنکه نتیجه نامطلوبی از نظر تامین آب به بار آید.
متخصصان آبهای زیرزمینی برای تعیین میزان آب زیرزمینی قابل بهره برداری سالیانه یک منطقه ابتدا باید بیلان آب منطقه یعنی شرایط تعادل هیدرولوژیکی آن را بدست آورند. این عمل را میتوان با تعیین میزان بارش سالیانه در حوضه آبریز و کسر مقادیری که به صورت تبخیر یا تعرق و یا بوسیله آبهای جاری از منطقه خارج میشود میزان آبهایی که به داخل زمین نفوذ کرده اند، بدست آورد. این محاسبه را میتوان به صورتی دیگر از عبارت با نقد تغییرات سطح آب در چاههای موجود در منطقه هم انجام داد.
خرداد ۱۰, ۱۳۹۹ 0
آبان ۲۲, ۱۳۹۷ 0
خرداد ۲۰, ۱۳۹۷ 0
آبان ۰۸, ۱۳۹۶ 0